Dokument.rtf. Rytuał, TXTY- Duchowosc, ezoter, filozof, rozwój,psycholia, duchy ,paranormal
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Rytuał
Rytuał – zespół specyficznych dla danej kultury symbolicznych sekwencji sformalizowanych czynów i wypowiedzi[1], wykonywanych w celu osiągnięcia pożądanego skutku, który jednakże może być znacznie oderwany od pozornie oczywistego celu funkcjonalnego.
Rytuał jest niekiedy traktowany jako synonim słowa obrzęd, choć w mowie potocznej ma nieco bardziej ekstensywny kontekst. Rytuały często wiążą się z takimi zjawiskami jak sacrum a niekiedy też tabu. Bywają automatyzowane, przekształcając się w nawyk. Błędem jest twierdzić, że są związane wyłącznie z religiami. Jak dowodzi Jean Maisonneuve, są powszechne w dzisiejszych społeczeństwach rytuały świeckie, takie jak kibicowanie klubowi sportowemu, czy też chodzenie na zakupy, nie tylko w celu kupowania niezbędnego towaru, ale też sprawienia sobie satysfakcji[potrzebne źródło].
Warunki, jakie musi spełniać zjawisko, by mogło być określone mianem rytuału (według Wojciecha Burszty i Michała Buchowskiego):
Działanie zestandaryzowane - jest domeną konwencji - odtworzeniem schematu, scenariusza, działanie musi być powtarzalne,
Działanie społeczne - Społeczny charakter rytuału nie oznacza jednak, że nie może być on domeną jednej osoby. Osoba przebywająca w samotności nie zostaje przecież wyłączona poza obręb społeczeństwa, wciąż pozostaje w sytuacji społecznej, ponieważ może orientować swoje działania na innych ludzi, w których fizycznym pobliżu nie musi się jednak znajdować,
Działanie pozatechniczne - działanie irracjonalne, działanie, w którym nieadekwatnie dobiera się środki do celów lub takim, w którym jako cel obiera się coś, na co jednostka działająca nie ma wpływu[2],
Odniesienie religijno-magiczne - cecha, odróżniająca rytuał od ceremonii. Działanie posiadające odniesienie do religii, które orientuje go na sferę szeroko rozumianej transcendencji[3].
1) Rpdzaje rytuałów.
We wszystkich opisanych poniżej religiach występuje coś, co można nazwać modlitwą – różne są jej formy, długości i sytuacje odmawiania, jednak zawsze jest to jakiś tekst, który w niezmienionej formie należy wypowiedzieć (choćby w myślach), dodatkowo niektóre religie (np. islam) nakazują odmawianie jej w danym okresie dnia. Niewątpliwie jest to rytuał multireligijny, a także jeden z najważniejszych, jeśli chodzi o psychikę: podczas odmawiania tekstów religijnych najczęściej prosi się o coś absolut lub też zawierza się mu[potrzebne źródło].
2) Rytuały chrześcijańskie.
Chrześcijaństwo
Chrześcijańskie rytuały często są też jednocześnie sakramentami lub ich część ma wartość sakramentalną. Pierwszy rytuał, któremu poddawany jest człowiek, to (w większości kościołów) - chrzest[c], poprzez który jest on włączany do wspólnoty oraz oczyszczany z grzechu pierworodnego. Dzieje się tak po zanurzeniu głowy w wodzie, jej polaniu, zanurzeniu całego ciała lub w podobny sposób. Obrzęd ma więc charakter inicjacyjny i związany jest z tekstami biblijnymi[4].
W Kościele katolickim od XX wieku dzieci od tzw. przyjścia do rozumu (ok. 8 lat)[potrzebne źródło] przyjmują swoją pierwszą komunię świętą. Komunia jest dla chrześcijan duchowym złączeniem się (symbolicznym lub realnym – w zależności od wyznania) z Jezusem Chrystusem. W katolicyzmie zachęca się wiernych, by komunię świętą przyjmować jak najczęściej, pewnym minimum wyznaczonym przez Kościół jest pełne uczestnictwo we mszy świętej (tj. z przyjęciem Komunii świętej) przynajmniej raz w roku w Okresie Wielkanocnym. Odmawia się jednak częstszego niż dwa razy w ciągu jednego dnia przyjmowania Komunii świętej[d]. Jest to rytuał paschalny, ma także charakter oczyszczający, stanowi również rytuał jednoczący wspólnotę i podkreślający podporządkowanie duchowym przewodnikom[potrzebne źródło]. Związana jest z nim również nabożeństwo eucharystyczne (msza święta, boska liturgia) której kulminacją jest właśnie eucharystia. W wielu kościołach protestanckich reformowanych takie rytuały praktykowane są rzadko (np. kilka razy w roku)[potrzebne źródło].
Inny rytuał, co do którego już nie ma żadnych wątpliwości Szablon:Kto?, jakiego jest rodzaju, to ślub, pieczętujący na stałe związek mężczyzny i kobiety, których powinnością jest płodzenie i wychowywanie dzieci[potrzebne źródło].
3) Rytuały a nauki.
Zakres ważności rytuału dla wielu dyscyplin naukowych jest różny. Psychologia społeczna interesuje się interakcją z pozostałymi członkami grupy w trakcie rytuału, psychoanaliza zajmuje się psychiką jednostki zmuszonej do ciągłego powtarzania czynności przyjętych w danej kulturze, zaś etologia kładzie nacisk na ewolucyjny charakter rytuałów. Wszystkie te dyscypliny pod pojęciem "rytuał" rozumieją zawsze zachowania specyficzne, związane z określonymi sytuacjami i regułami, odznaczające się powtarzalnością, których rola nie jest jednak oczywista. Z drugiej strony, niezależnie od konkretnych odmian rytuałów społecznych oraz ich różnorodności w czasie i przestrzeni, występowanie tych praktyk wydaje się uniwersalne.
4) Religijoznawcza teoria rytuału.
Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
Badania nad teorią rytuału w ujęciu religioznawczym prowadziło wielu wybitnych specjalistów. Mircea Eliade definiował rytuał jako przywracanie pierwotnego mitu, co niosło znaczenie uaktualniania przeszłości. Tym samym dowodził przypisywanie mu : mocy czynnie działającej w świecie i możliwości przekształcania uczestników rytuału[10].
5) Dwa sposoby badania rytuału.
Rytuały można badać na dwa sposoby: obserwując je (1) oraz uczestnicząc w nich (2).
(1) W pierwszym przypadku obserwator przeprowadza wywiad i analizuje sens rytuału, a następnie przygląda się mu w taki sposób, aby pozostać jak najbardziej neutralnym. Takie badanie ma charakter socjologiczny i niekiedy religioznawczy.
(2) Drugi typ badania – uczestniczące – polega na wtopieniu się w grupę i przeżywaniu rytuału razem z nią. Taki sposób ma charakter psychologiczny. Jest też trudniejszy ze względu na ryzyko nieobiektywizmu. Jest to też sposób dłuższy, często za pierwszym razem antropologowi nie udaje się stworzyć hipotezy. Z drugiej strony, w porównaniu z badaniem pierwszym, ma tę zaletę, że pozwala poczuć to, co czują celebransi lub uczestnicy.
Uwagi
Patrz: Judaizm/Prawo Religijne
Według rozpowszechnionego wśród chrześcijan przekonania, żydzi byli grzebani w pozycji siedzącej; jest to przekonanie błędne, nie mające żadnego potwierdzenia w pogrzebowych rytuałach żydowskich[potrzebne źródło].
Niektóre wspólnoty, jak anabaptyści praktykują chrzest dorosłych, jako uświadomionych w wierze
Kodeks Prawa Kanonicznego (1983 r.) postanawia: „Kto przyjął już Najświętszą Eucharystię, może ją ponownie tego samego dnia przyjąć jedynie podczas sprawowania Eucharystii, w której uczestniczy[…]”. Drugi raz Komunia św. może więc być przyjęta pod warunkiem, że osoba ją przyjmując uczestniczy w całej Mszy św. ( wyjątek stanowi niebezpieczeństwo śmierci – wówczas Komunię św. można po raz drugi przyjąć poza Mszą św. - kan. 921, § 2”
Współcześnie prawo nie zezwala na rytualną kremację na stosie na wolnym powietrzu o zachodzie słońca[potrzebne źródło]
Popularne podziały typu "my" i "oni".
Rozszerzył on znacznie dotychczasową definicję, włączając do niej np. pogrzeby, ciąże, a nawet przejście z jednego terytorium do drugiego.
Przypisy
Roy A. Rappaport Rytuał i religia w rozwoju ludzkości, tłum. Adam Musiał, Tomasz Sikora, Andrzej Szyjewski, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków 2007, ISBN 978-83-60490-52-5
Grzegorz Mańko: Krytyczna analiza pojęcia rytuału. 20.01.2012. [dostęp 2013-10-02].
Wojciech Burszta: O założeniach interpretacji antropologicznej. Warszawa: PWN, 1992. ISBN ISBN 83-01-10331-0.
Rozdział trzeci ewangelii Mateusza oraz rozdział trzeci ewangelii Łukasza[potrzebne źródło]
H.Desroches w Socialismes et sociologie religieuse, a także D. de Rougemont w La part du diable oraz Journal d'une epoque, Gallimard.
Football.De l'histoire sociale a l'anthropologie religieuse [w:] Le Debat, 1982, nr 17
J.-M. Sec w Vocations "rock", approche psychosociale, Ed.Meridiens Klinksieck, 1988.
Ks. Waldemar Kulbat, Koncert rockowy jako antyliturgia?
C. P. Jones, Stigma: Tattooing and Branding in Graeco-Roman Antiquity [w:] The Journal of Roman Studies, Vol. 77, 1987, str. 139-155
Mircea Eliade Sacrum i profanum
Bibliografia
Praca zbiorowa, Zarys dziejów religii (red. Józef Keller), ISKRY 1986 ISBN 83-207-0849-4
Gerd Althoff, Potęga Rytuału. Symbolika władzy w średniowieczu, Wydawnictwo Naukowej PWN, 2011, ISBN 978-83-01-16592-5.
Bruno Bettelheim, Rany symboliczne: rytuał inicjacji i zazdrość męska, Warszawa 1989 ISBN 83-07-01659-2
Pierre Bourdieu, Les rites comme actes d'institution, [w:] Actes de la Recherche en Sciences sociales, 1982. ISSN 0335-5322
Lon Milo DuQuette, Christopher S. Hyatt, Tabu. Seks, magia, religia, Okultura 2003, ISBN 83-88922-05-X
Émile Durkheim, Elementarne formy życia religijnego: system totemiczny w Australii, Warszawa 1990 ISBN 83-01-09367-6
Sigmund Freud, Totem i tabu, Warszawa 1993 ISBN 83-86989-18-1
René Girard, Sacrum i przemoc, Poznań 1994 ISBN 83-900255-6-6
Claude Lévi-Strauss, Totemizm, Warszawa 1968
Jean Maisonneuve, Rytuały dawne i współczesne, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne ISBN 83-85416-32-3
Bronisław Malinowski, Magia, nauka i religia [w:] Mit, magia i religia, t. VII, Warszawa, 1990 ISBN 83-01-09290-4
Rudolf Otto, Świętość. Elementy irracjonalne w pojęciu bóstwa i ich stosunek do elementów racjonalnych, Wrocław 1993 ISBN 83-900251-8-3
George Silberbauer, Etyka w małych społecznościach [w:] Przewodnik po Etyce (red. Peter Singer), wyd. Książka i Wiedza ISBN 83-05-13228-5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]