Dobry Göring(1), II wojna światowa

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Dobry Göring 

Jego brat Hermann był dygnitarzem III Rzeszy i założycielem Gestapo. Albert Göring ryzykował życie, by pomagać ofiarom nazistów 

Göring – to nazwisko na całym świecie kojarzy się jednoznacznie: z zagorzałym nazistą i zaufanym człowiekiem Führera, marszałkiem Rzeszy, Hermannem Göringiem. Mało kto wie, że "Gruby Hermann", jak go często określano, miał młodszego brata Alberta, który w czasie wojny z narażeniem życia pomagał ofiarom nazistowskich prześladowań. Ocaleni z więzień i obozów koncentracyjnych Żydzi, Czesi, Węgrzy, Niemcy tworzą teraz listę uratowanych, która na razie nie doczekała się swojego Spielberga. Choć historia jej powstania istotnie przypomina scenariusz filmu o Oskarze Schindlerze. 

Kilka miesięcy temu w londyńskich księgarniach pojawiła się książka "Trzydzieści cztery" napisana przez młodego Australijczyka, Williama Hastingsa Burke'a. Jest to zapis trzyletniej podróży, jaką autor odbył śladami Alberta Göringa. Wkrótce pozycja ta pojawi się na polskim rynku. 

W rozmowie z "Newsweekiem" Burke mówi, że losami Alberta Göringa zainteresował się przypadkiem, gdy kilka lat temu trafił na wzmiankę o nim w gazecie. Historia zafascynowała go na tyle, że zaraz po studiach rozpoczął prywatne śledztwo, które zaprowadziło go najpierw do Archiwum Narodowego w USA, a potem do Europy. W Waszyngtonie Burke po raz pierwszy zobaczył listę nazwisk 34 najbardziej prominentnych osób uratowanych przez Alberta Göringa w czasie rządów hitlerowskich. 

Albert sporządził ten spis podczas przesłuchań w więzieniu w Augsburgu, gdzie wraz z bratem znalazł się w maju 1945 roku. Nazwiska wykaligrafował w alfabetycznej kolejności, wraz z podaniem zawodu i miejsca zamieszkania. To miał być jego argument w obronie przed oskarżeniami o współudział w nazistowskim systemie represji. Choć z własnej woli oddał się w ręce aliantów, amerykańskim śledczym trudno było uwierzyć w historie, którymi ich zasypywał. Był przecież bratem człowieka, który osobiście wydał rozkaz "ostatecznego rozwiązania" kwestii żydowskiej i który kilka cel dalej czekał na osądzenie swoich wojennych zbrodni. 

Do ułaskawienia Alberta Göringa doszło dzięki nieprawdopodobnemu zbiegowi okoliczności. Przesłuchujący go oficer, major Parker (dawniej Paschkis), okazał się krewnym osoby, której nazwisko widniało na liście pod numerem 15. Żona węgiersko-austriackiego kompozytora Franza Lehara, Sophie Paschkis, była jedną z osób zawdzięczających życie Albertowi. Gdy Gestapo zainteresowało się jej semickim pochodzeniem, Albert uchronił ją przed aresztowaniem, interweniując poprzez brata u samego ministra propagandy III Rzeszy Josepha Goebbelsa. 

Według ustaleń Williama Burke'a można już udokumentować 92 przypadki osób uratowanych przez młodszego Göringa, ale najprawdopodobniej było ich o wiele więcej. Trudności z ustaleniem dokładnej liczby biorą się stąd, że wiele osób, które otrzymały od Alberta wsparcie finansowe bądź formalne (fałszywe dokumenty, wizy, zezwolenia etc.), w warunkach konspiracji nie miało pojęcia o jego źródłach. Wiadomo, że wśród tych, którym Albert niósł pomoc, byli zarówno jego znajomi, jak i osoby w ogóle mu nieznane: lekarze, filmowcy, dyplomaci, muzycy, ale też prości robotnicy z fabryki, w której pracował. 

Według świadectw tych, którzy przeżyli, Albert był zdeklarowanym antynazistą. Po dojściu Hitlera do władzy w 1933 roku na znak protestu wyemigrował do Austrii, gdzie mógł oddychać kawiarnianą atmosferą Wiednia i prowadzić styl życia, jaki najbardziej mu odpowiadał: bon vivanta uwodzącego piękne kobiety. Świadkowie twierdzą, że głośno ubolewał nad związkiem starszego brata "z tą kanalią Hitlerem". Po anszlusie Austrii w 1938 roku, kiedy tylko mógł, pomagał prześladowanym, korzystając z parasola ochronnego, jaki rozpinał nad nim brat Hermann. 


Jego poczucie bezkarności dobrze ilustruje anegdota opowiadająca o spotkaniu z dwoma esesmanami, którzy po zdawkowej wymianie zdań zapytali go o nazwisko. Usłyszawszy je, zasalutowali, stukając obcasami i krzycząc "Heil Hitler!". "Do d.... z waszym »Heil Hitler«!" – usłyszeli w odpowiedzi. 

Albert pomagał ludziom zagrożonym represjami przez całą wojnę, również w Czechach, gdzie dostał z ramienia III Rzeszy posadę w zakładach Skody. Pisał, dzwonił i chodził na rozmowy. Zaprzyjaźnionego czeskiego lekarza uratował z obozu koncentracyjnego w Dachau, wysyłając tam napisany na rodzinnej papeterii rozkaz "natychmiastowego uwolnienia dr. Charvata". Podpisał go, pomijając swoje imię. Ale moc sprawcza nazwiska "Göring" była tak silna, że komendant obozu na wszelki wypadek, nie wdając się w wyjaśnienia, uwolnił obu Charvatów, jakich "miał na stanie". 

Podobnych przypadków było tak wiele, że Albert szybko trafił do tajnych raportów Gestapo. Funkcjonariusze tajnej policji politycznej III Rzeszy cztery razy próbowali go aresztować, ale zawsze napotykali opór marszałka Göringa. Według relacji Burke'a, a także brytyjskich filmowców, którzy dokumentowali historię Alberta, Hermann znał poglądy brata, a jednak konsekwentnie go chronił. Równocześnie nie przeszkadzało mu to głosić i wprowadzać w życie deklaracji o konieczności "oczyszczenia niemieckiej ziemi z żydowskiego brudu". Czy taką sprzeczność można tłumaczyć braterską miłością? 

Znany psycholog społeczny prof. Philip Zimbardo przyczyn tej sytuacji upatruje w symbiotycznej relacji opartej na przywiązaniu dwojga rodzeństwa. – Hermann mógł wspierać działania Alberta nie dlatego, by ratować Żydów, ale by pozwolić młodszemu bratu spełnić się, zaistnieć i lepiej poczuć. To był prezent dla brata, który całe życie tkwił w cieniu i nie odniósł żadnych spektakularnych sukcesów. Jakież znaczenie w szerszym planie mogło mieć stu czy dwustu uratowanych Żydów, jeśli w tym samym czasie trwała zorganizowana rzeź milionów? – pyta profesor. 

Poza tym, jak dodaje historyk i politolog, prof. Eugeniusz Cezary Król, to właśnie Hermann Göring mawiał: "O tym, kto jest Żydem, decyduję ja". – To był oportunista, który przystał do nazistów dla osobistej kariery – dodaje profesor – a jego antysemityzm był poglądem nabytym pod wpływem znajomości z Hitlerem. 

Trudno jednak zrozumieć tak skrajne drogi obu braci – podczas gdy jeden ratował ludzi, drugi stał po stronie zbrodniarzy. Niektórzy twierdzą, że tak naprawdę braćmi nie byli. Istnieje prawdopodobieństwo, że ojcem Alberta był kochanek matki, zamożny lekarz żydowskiego pochodzenia Hermann von Epenstein. W artykule opublikowanym w brytyjskim "Guardianie" Burke pisze o jego uderzającym podobieństwie do Alberta. Świadkowie tamtych czasów wspominają, że obaj bracia byli kompletnie inni. Hermann był rogatą duszą, skory do bitki, lubiący sporty, Albert – wyciszony i zaczytany w książkach. Różnili się wyglądem, charakterem i przekonaniami. 

Prof. Zimbardo, który od lat bada źródła postaw heroicznych przyjmowanych przez jednostki, uważa, że na ogół bohaterami zostają ludzie skromni, cisi, na co dzień niezwracający na siebie uwagi świata. Dopiero szczególne, ekstremalne okoliczności sprawiają, że tacy ludzie stają przed okazją, by zostać bohaterem, często nawet kosztem własnego życia. 

Zasługi Alberta Göringa nie zostały zauważone ani docenione po zakończeniu wojny. Wręcz przeciwnie, nazwisko, którego nigdy nie chciał zmienić, stało się przeszkodą zarówno w pracy, jak i w życiu osobistym. Rozpadło się jego małżeństwo z czeską pięknością Milą Klazarovą, Albert miał trudności w znalezieniu jakiejkolwiek posady. Finansowe wsparcie ze strony osób zawdzięczających mu życie było zbyt nikłe, by zapewnić normalną egzystencję w powojennych Niemczech. Umarł w nędzy i zapomnieniu w 1966 roku w Monachium. 

Dr Jochen Böhler z Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie, specjalizujący się w historii III Rzeszy, twierdzi, że w Niemczech nie mówiło się o zasługach Alberta Göringa głównie ze względu na ogrom win jego brata. Ponadto proces badania wojennych losów tzw. dobrych Niemców rozpoczął się dopiero w ostatniej dekadzie. Wcześniej nie było dobrego klimatu, by się tym zajmować. 

Wkrótce z inicjatywy Burke'a w instytucie Yad Vashem rozpocznie się procedura sprawdzająca, czy Albert Göring może otrzymać tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. Teoretycznie, aby zasłużyć sobie na drzewko w ogrodach jerozolimskiego instytutu, trzeba udowodnić bezinteresowne ocalenie co najmniej jednej osoby pochodzenia żydowskiego. Wystarczy zatem udokumentowana już w pełni deklaracja rodziny Oskara Pilzera, którego Albert w ostatniej chwili wyrwał z rąk Gestapo w Wiedniu. Następnie odwiózł go nad granicę włoską, pomógł ją przekroczyć i wysłał w podróż do Paryża, zapewniając finansowe wsparcie. Otwarte pozostaje jednak pytanie, jak komisja Yad Vashem odniesie się do aplikacji, na której ujrzy nazwisko Göring. 

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • eldka.opx.pl